ŁotwaLatvijaLatvia

Historia

Pierwsze przesłanki dotyczące przodków łotewskich sięgają 3000 lat p.n.e., kiedy to zaczęli oni osadzać się nad wschodnim wybrzeżem Bałtyku. Przez ów teren przebiegały szlaki handlowe m.in. do Rzymu oraz Bizancjum, czasem nazywane mianem “drogi od Wikingów do Greków”. Nietrudno się domyślić, iż z tego względu jednym z głównych źródeł utrzymania w tamtych czasach był handel, a najbardziej popularnym surowcem – bursztyn, który pozyskiwano bezpośrednio z wybrzeża Bałtyku. Warto przy tym wspomnieć, że bursztyny były w pewnych rejonach świata bardziej wartościowe niż złoto.

X wiek n.e. to początek formowania się starożytnych ludów łotewskich – Kurów, Liwów, Łatgalów, Zelów oraz Zemgalów (po dziś dzień większość z tych nazw obowiązuje w administracji Łotwy). Najbardziej rozwinięci pod względem społecznym i politycznym byli Łatgalowie. Ich głównym księstwem była Jersika, zaś ostatnim władcą – książę Visvaldis, który podzielił swoje królestwo w 1211 r., jedną część nazywając Łotwą. Prawdopodobnie to właśnie wtedy po raz pierwszy pojawiła się znana nam dziś nazwa państwa.

Przeciwieństwem do rozwiniętych Łatgalów byli Kurowie. Nazywano ich „bałtyckimi Wikingami” ze względu na dokonywane morskie inwazje i grabieże. Kurowie stanowili jednak wyjątek – reszta ludów wsławiła się raczej jako pokojowe, rolnicze społeczności.

Ze względu na strategiczne usytuowanie geograficzne Łotwa była częstym celem najazdów innych krajów. Z powodu dobrego usytuowania pod koniec XII wieku odwiedzało ją też wielu kupców, a wraz z nimi – kaznodziei, starających się nawrócić pogan na wiarę chrześcijańską. Mieszkańcy nie byli skorzy do zaakceptowania nowych porządków, co skończyło się interwencją Krzyżowców.

W 1201 r. założona została Ryga. Swego czasu było to największe miasto południowej części Bałtyku. Gwarantem porządku był liwoński Zakon kawalerów mieczowych, utworzony rok po powstaniu miasta.

W XIII wieku powstała Terra Mariana (Liwonia), również posiadająca wpływy niemieckie. W 1521 została ona poddana reformacji. W tym czasie większość ludności kraju przeszła na luteranizm.

Nieco później, po wojnie inflanckiej (1558 r.-1583 r.), Łotwa znalazła się pod panowaniem polsko-litewskim. Łatgalia stała się wówczas częścią polskiego województwa inflanckiego. Z kolei w XVII oraz XVIII wieku Wspólnota polsko-litewska, Szwecja oraz Rosja konkurowały o wpływy nad Bałtykiem. Po wojnie polsko-szwedzkiej północna Liwonia przez trafiła we władanie Szwedów. Był to pozytywny okres, podczas którego zniesiono pańszczyznę, rozwinięto edukację oraz znacznie ograniczono wpływy lokalnych baronów.

Wiek XVIII zwiastował również udziały Imperium Rosyjskiego na terenie Łotwy. W efekcie w kolejnym stuleciu się doszło do zmian społecznych, które poskutkowały intensywnym rozwojem dwóch przeciwstawnych grup: proletariatu oraz burżuazji. Warto tu również wspomnieć o początkach rusyfikacji. W kwestii ekonomicznej, terytorium łotewskie zyskało w tamtych czasach na rozbudowanym porcie, infrastrukturze kolejowej, nowych fabrykach, uczelniach itp.

Pod wpływami niemieckimi oraz szwedzkimi, Łotwa przyjęła luteranizm. Starożytne ludy połączyły się w jeden lud łotewski, władający wspólnym językiem.

I Wojna Światowa przyniosła zniszczenie również na terytorium łotewskim. W 1918 r. rozpoczęto proklamowanie niepodległości na przekór ówczesnym zaborcom. Ruch ten zapoczątkował wojnę o niepodległość. 18 listopada 1918 r. ogłoszono niepodległość nowego państwa, na czele którego stanął Kārlis Ulmanis. Sytuacja nie przyniosła jednak oczekiwanej stabilności i pokoju; już rok później w kraju były trzy komórki rządzące – rząd wspomnianego wcześniej Ulmanisa, rząd łotewsko-sowiecki oraz rząd bałtycko-niemiecki. Ostatecznie wyparto z kraju wpływy innych państw, w 1920 r. ustanawiając liberalną konstytucję Satversme.

Kolejny globalny konflikt z 1939 r. poskutkował powrotem sił sowieckich na terytorium Łotwy oraz okupacją kraju. W 1940 r. Łotwa weszła w skład ZSRR. W odpowiedzi na represje Sowietów do kraju wkroczyło również wojsko niemieckie, co było pozytywnie postrzegane przez mieszkańców. Kraj pozostawał w rozdarciu dwóch konkurujących ze sobą sił, zarówno podczas wojny jak i po jej zakończeniu. Sowieci mocno walczyli o wpływy, starali się też wzmocnić przemysł. W rezultacie na Łotwę napłynęło wiele społeczności rosyjskojęzycznych.


Historia współczesna Łotwy


Głównym zamierzeniem Łotwy było uwolnienie się spod zaborczych rządów. W 1986 r. unieważniono pakt Ribbentrop-Mołotow, automatycznie uznając Sowietów za okupantów. Powstało wiele ruchów niepodległościowych. W roku 1989 przywrócono językowi łotewskiemu rangę państwowego, uchwalono samodzielność gospodarczą kraju oraz zadeklarowano suwerenność państwową.

W 1990 r. miały miejsce wybory parlamentarne, przywrócono też symbole państwowe. Z kolei 4 maja tegoż roku ogłoszono powrót niepodległości oraz konstytucji opartej na wersji z 1922 r. Rok później odbyło się referendum niepodległościowe, podczas którego niemal ¾ obywateli głosowało za niepodległością. Łotwa ostatecznie wystąpiła z ZSRR oraz została przyjęta do ONZ. W 1994 r. wprowadzono ostatecznie nową konstytucję.

Inne ważniejsze wydarzenia z historii Łotwy to wstąpienie państwa do NATO w 2003 r. oraz wstąpienie do Unii Europejskiej w 2004 r. Łotwa przyjęła również walutę euro z początkiem 2014 roku.